Chỉ số ít nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán và forex gặt hái được thành công. Binary Option thì 100% nhà giao dịch đều thất bại nếu xét về dài hạn. Nếu bạn là một trong số đó, chẳng sao cả, không có gì bất ngờ ở đây cả. Điều đó gần như là chắc chắn. Các thị trường tài chính được kiến thiết để chiến thắng chỉ thuộc về số ít. Người chiến thắng là những người hiểu được thị trường và thị trường chấp nhận họ, không đào thải họ. Tất cả các nhà giao dịch thất bại đều mắc phải những sai lầm “truyền kiếp”, lặp đi lặp lại của lớp lớp người đi trước.
Những sai lầm phổ biến khi đầu tư tài chính có khuynh hướng lặp đi lặp lại ở mọi lớp nhà đầu tư. Chúng không phân biệt tuổi tác, giới tính thậm chí là trình độ học vấn của các nhà đầu tư. Vết xe đổ này luôn luôn chỉ xoay quanh 5 vũng lầy lớn:
1. Tư duy đầu tư sai lệch
Tư duy đầu tư lệch lạc thể hiện qua việc:
– Đầu tư chứng khoán theo phong trào, hời hợt, không chuyên tâm
– Kỳ vọng lợi nhuận không thực tế, muốn làm giàu nhanh
– Tham gia giao dịch/đầu tư với tư duy chưa nghiêm túc.
– Không kiểm soát được cảm xúc khi giao dịch/đầu tư
– Học hỏi từ những người chưa thành công.
2. Chưa trang bị kiến thức đầy đủ trước khi tiến hành đầu tư
“Nếu cho tôi 6 giờ để chặt một cái cây, tôi sẽ dành 4 tiếng để mài rìu” – Abraham Lincoln.
Một điều đáng buồn là chúng ta quá dễ dàng để gặp gỡ rất nhiều nhà đầu tư mà họ chưa hiểu đầu tư chứng khoán là thế nào. Nếu gọi một cách chính xác thì hãy gọi họ là những người “chơi chứng khoán”, vì nhà đầu tư hay đầu cơ chứng khoán chuyên nghiệp không tư duy và hành động như vậy. Thế giới chỉ tồn tại nhà đầu tư, đầu cơ huyền thoại chứ không có một “nhà chơi chứng khoán” huyền thoại nào cả.
Nếu bạn chưa biết bơi, liệu rằng bạn có nghĩ rằng tự mình có thể thỏa thích tắm và ngụp lặn từ bờ bên này sang bờ bên kia sông chỉ sau khi xem một số clip hướng dẫn cách tập bơi?. Nếu bạn nghĩ mình có thể thì hậu quả đang chờ đón bạn như nào thì ai cũng rõ rồi. Thị trường hay con sông kia chắc chắn chúng không bao giờ chấp nhận bạn. Nếu bạn muốn tồn tại trên thị trường, hãy đầu tư thật nhiều thời gian cho nghiên cứu, học hỏi, trau dồi kiến thức. Đừng cầm đèn mà chạy trước ô tô! Đừng đòi đi khi bạn còn chưa biết bò! Hãy quên ngay đi ý niệm về vận may hay những kế hoạch làm giàu nhanh chóng.
Sai lầm lớn nhất trong giao dịch/đầu tư chứng khoán, forex mà hầu hết những người thất bại mắc phải là tin rằng “chơi thử” vẫn có thể thành công. Họ nghĩ họ có thể thành công mà không cần đầu tư nhiều cho công đoạn giáo dục, trang bị kiến thức (ảo tưởng về năng lực bản thân).
Dồn toàn lực cho việc học hỏi, bồi bổ kiến thức cho bản thân trước khí “ra khơi” không chỉ giúp bạn vững tâm về tinh thần, giảm thiểu rủi ro, kiếm được nhiều tiền hơn mà còn giúp bạn tiết kiệm học phí cho thị trường trong thời gian dài. Quan trọng hơn hẳn là bạn sẽ có một nền móng kiến thức, tinh thần vững bền để đủ sức đương đầu và trụ vững trước những khó khăn phía trước.
Việc trang bị kiến thức còn thiếu hụt sẽ dẫn đến một hệ lụy các sai lầm đi kèm phổ biến như: Mua trung bình giá khi giá lao dốc mạnh; hành động theo đám đông; quá đa dạng danh mục; chuộng cổ phiếu thị giá thấp, cổ phiếu rác; gồng lỗ, chốt non…
3. Chưa xây dựng cho mình một phương pháp, chiến lược đầu tư đúng đắn
Phạm trù này thuộc vấn đề chuyên môn hay chữ M thứ 3 – Method. Phương pháp đầu tư là điều không thể thiếu để hoàn thiện các yếu tố tạo nên thành công trong đầu tư. Tuy nhiên, rất nhiều nhà đầu tư loay hoay chưa thể tìm cho mình một phương pháp đúng đắn, hiệu quả. Giao dịch theo phong trào, học lỏm, sao chép, đua lệnh theo khuyến nghị vẫn rất phổ biến trên thị trường. Phương pháp hiệu quả là phần cần rất nhiều thời gian để hoàn thiện. Những nhà đầu tư độc lập, chủ động thường sớm tìm tòi, rèn luyện và hoàn thiện phương pháp của mình. Ngược lại với những nhà đầu tư với tư duy “chơi thử”, “chơi một ít cho biết” hầu như không có một phương pháp nào cả, chủ yếu giao dịch theo cảm tính, trực giác hay theo khuyến nghị, xúi giục của người khác. Và vì vậy, cách quản trị rủi ro của họ rất tệ.
4. Không có chiến lược quản trị vốn, quản trị rủi ro khi đầu tư
Giao dịch với một tinh thần “All in”, lạm dụng đòn bẩy là điều thường thấy của những nhà đầu tư thất bại.
Poker là một game bài ưa thích của tôi những lúc giải trí – nơi tôi rèn luyện sự kiên trì và cách quản lý vốn. Nó cũng là sàn đấu mà tôi thấy có khá nhiều điểm tương đồng với forex. Nói là game cờ bạc (đỏ đen), nhưng với tôi, nó thực sự chỉ đỏ đen nếu bạn biến nó thành như vậy. Bằng cách thường xuyên “All in” – được ăn cả, ngã về không hoặc tố lớn chỉ để cố cướp lấy miếng mồi nhỏ, bạn sẽ biến nó thành đỏ đen thực sự. Poker là một game trí tuệ, không hoàn toàn là một game đỏ đen nếu bạn biết quản lý rủi ro và kiên nhẫn.
Khi giao dịch trên thị trường chứng khoán/forex, một sai lầm phổ biến của các nhà giao dịch là quá lạm dụng đòn bẩy tài chính hoặc bỏ hết trứng vào một giỏ hoặc quá đa dạng danh mục cổ phiếu. Đòn bẩy và giao dịch ký quỹ (Margin) là những công cụ tuyệt vời giúp bạn đầu tư nhiều tiền hơn những gì bạn có, tuy nhiên, nó là con dao hai lưỡi, vì điều này có thể dễ dàng phóng đại những thua lỗ của bạn.
Rủi ro quá nhiều cho một lệnh hay một cổ phiếu khiến bạn sớm muộn cũng phải trả giá đắt. Hãy kiên nhẫn chờ đợi những cơ hội có khả năng sinh lời tốt mà rủi ro thấp. Tuyệt đối không gồng lỗ, tuân thủ kế hoạch cắt lỗ hợp lý nếu giá không chạy như kế hoạch. Lợi nhuận sẽ đến như một tất yếu của việc quản lý rủi ro tốt.
5. Không chuẩn bị một kế hoạch giao dịch/đầu tư để hành động theo kế hoạch đó
Giao dịch theo cảm xúc, không theo kế hoạch, không phương pháp nhất quán là sai lầm phổ biến của không ít nhà đầu tư.
Phấn lớn chúng ta luôn cố gắng hết sức để không bỏ lỡ bất cứ cơ hội giao dịch nào mà thị trường khơi gợi. Chúng ta rất dễ thay đổi, vứt bỏ kế hoạch vào quên lãng, thậm chí với rất nhiều người, kế hoạch giao dịch là một khái niệm xa xỉ, rườm ra. Rất nhiều trong chúng ta không có nổi một kế hoạch giao dịch chứ chưa xét đến tính thực tế, phù hợp của nó.
Gần như toàn bộ các nhà giao dịch khi mới tham gia vào thị trường đều quá tập trung vào số tiền trong tài khoản của họ. Họ muốn chúng phải thường xuyên nhảy múa và sinh sôi. Giao dịch với họ quả thực rất thú vị. Chính vì vậy, cách tiếp cận và kết thúc một giao dịch tạo nên điểm khác biệt lớn giữa một nhà giao dịch chuyên nghiệp với một tay mơ. Các tay mơ bắt đầu giao dịch mà không cần kế hoạch, đánh đổi cảm xúc, trực giác hay một ý tưởng bất chợt lấy một cú enter.
Ngoài ra, chúng ta không thể tìm thấy được sự nhất quán trong cách giao dịch, kiếm tiền của các newbie, bởi lẽ họ bị tâm lý, cảm xúc chi phối quá nhiều. Tâm lý, cảm xúc tạo nên những hành vi điên rồ khác nhau. Họ đang thiếu một phương pháp rõ ràng, nhất quán.
Trong khi đó, các nhà giao dịch giàu kinh nghiệm đã chuẩn bị trước một kế hoạch giao dịch mà họ đã dành nhiều tâm huyết và thời gian để hoàn thiện. Kế hoạch đó không có chỗ cho cảm xúc hay trực giác. Họ luôn có một phương pháp giao dịch nhất quán được vận hành trơn tru.
Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng có một kế hoạch giao dịch là không đủ, một kế hoạch tốt vẫn chưa đủ. Nhà giao dịch chuyên nghiệp luôn tuân thủ đúng kế hoạch đó.
Tóm lại, sai lầm trong đầu tư là điều khó tránh khỏi và có thể cảm thông. Điều quan trọng là bạn đối diện với sai lầm và những lần vấp ngã như thế nào. Nhân vô thập toàn, để hoàn thiện bản thân, chúng ta luôn có những điểm để chỉnh sửa và cải thiện.
