Theo lẽ thường, doanh nghiệp làm ăn tốt thì giá cổ phiếu sẽ tăng và ngược lại. Nếu ý chí lãnh đạo doanh nghiệp là muốn điều phối giá cổ phiếu trên thị trường theo ý của mình thì cổ phiếu đó thực sự đang có vấn đề về kinh doanh hoặc ban lãnh đạo đang có ý đồ tư lợi xấu hoặc bản thân lãnh đạo không còn tâm huyết với doanh nghiệp. Cổ phiếu của doanh nghiệp trên sàn lúc này chỉ là hình thức để lãnh đạo làm các chiêu trò để thoát hàng hòng vơ vét tiền của các nhà đầu tư trên thị trường.
Mục tiêu của “đội lái” là làm thế nào đẩy giá cổ phiếu lên cao, thu hút được càng nhiều người hưởng ứng “lên tàu” để có thể dễ dàng thoát hàng giá tốt và thu lợi. Do đó, các “đội lái” sẽ sử dụng rất nhiều chiêu trò để lôi kéo những nhà đầu tư đi theo. Đây sẽ là những nạn nhân khi mua vào cổ phiếu ở giá cao và bị “kẹp hàng” khi giá cổ phiếu rớt thê thảm đến mức có thể mất thanh khoản. Tuy nhiên, mọi hành động thao túng sẽ đều để lộ ra những dấu vết lớn trong quá trình thao túng.
Phân tích cơ bản để nhận diện các cổ phiếu có thể bị thao túng giá quả thật hơi mất thời gian chút. Nếu chúng ta dùng phân tích kỹ thuật để xem cung cầu của cổ phiếu là có thể nhận biết ngay cổ phiếu có đang bị làm giá hay không. Bởi vì, hầu hết các hành vi thao túng giá trên TTCK Việt Nam hiện nay đều thực hiện qua phương pháp Wash trading.
Wash trading là việc các đối tượng thực hiện mua và bán lại cùng một cổ phiếu để tạo thanh khoản, đồng thời làm tăng/giảm giá cổ phiếu theo ý muốn nhưng không làm thay đổi quyền sở hữu cổ phiếu đó hoặc làm thay đổi nhưng thay đổi trong một nhóm đối tượng có liên quan chặt chẽ với nhau. Thông thường việc thao túng bằng Wash trading sẽ được thực hiện bởi vài chục tài khoản.
Mục đích của Wash trading
– Tác động lên khối lượng giao dịch nhằm tạo cung cẩu ảo, tạo thanh khoản ảo thu hút nhà đầu tư cũng như được các công ty chứng khoán cấp Margin.
– Giữ giá cổ phiếu ở nền giá cao sau đó đẩy giá lên kích thích lòng tham của nhà đầu tư.
– Sau khi được công ty chứng khoán cấp margin và thu hút được các nhà giao dịch tham lam vào việc mua cổ phiếu, các đối tượng sẽ bán chốt lời toàn bộ cổ phiếu đang nắm giữ trong nhiều phiên. Khi đội nhóm này dừng mua giữ giá, ngay lập tức cổ phiếu sẽ giảm sàn nhiều phiên liên tiếp.
Nhận diện Wash trading
Rất đơn giản! Wash trading luôn tạo nên sự bất thường lớn trên biểu đồ, thể hiên qua khối lượng giao dịch và sự dịch chuyển của giá. Đồ thị các cổ phiếu luôn nằm như một đường thẳng (hướng lên hoặc đi ngang) trong một khoảng thời gian dài, khối lượng giao dịch các phiên tương đồng nhau, chênh lệch không đáng kể. Các cây nến trên biểu đồ sẽ có bóng nến dài hoặc không có bóng nến.
Chỉ cần nhìn bằng mắt chúng ta cũng có thể nhìn thấy sự bất thường từ khối lượng giao dịch, những cây nến và sự dịch chuyển của giá. Đó chính là cổ phiếu đang có nhóm thao túng rất mạnh. Thông thường lộ trình của Wash trading luôn diễn ra theo các giai đoạn sau:
– Giai đoạn 1: Đẩy giá lên
– Giai đoạn 2: Neo giá cao đi ngang
– Giai đoạn 3: Đẩy giá lên một đến vài lần nữa để thoát hết hàng
Một số ví dụ về hành vi Wash trading:
Tại các TTCK phát triển, Wash trading gần như không tồn tại, đơn giản vì nó dễ phát hiện đối với các cơ quan quản lý. Ỏ TTCK Việt Nam, hình thức thao túng giá này ngày càng phổ biến. Các đối tượng thao túng sẽ mở nhiều tài khoản tại nhiều công ty chứng khoán khác nhau để thực hiện giao dịch mua bán nhằm tạo ra xu hướng giá để kiếm lợi nhuận từ việc tham gia của nhà đầu tư thiếu hiểu biết. Đó cũng là cách các cổ đông lớn có thể bán hết cổ phiểu đang năm giữ của mình với giá cao.
Không khó để nhận diện các cổ phiếu đang Wash trading, tuy nhiên, hãy tự bảo vệ lấy túi tiền của mình, đừng trông chờ nhiều vào cơ quan quản lý Việt Nam!
