Bạn đang nghĩ đến việc đầu tư chứng khoán nhưng không biết bắt đầu từ đâu? Có quá nhiều thông tin trái chiều và bạn e dè về việc sẽ mắc phải những sai lầm ngay từ bước đầu?
Trước khi bắt đầu đầu tư, có một số điều quan trọng mà bạn cần phải chuẩn bị để đảm bảo rằng mình đang đi đúng hướng. Đầu tư không chỉ đơn thuần là mua và bán cổ phiếu, mà còn là sự kết hợp của kiến thức, chiến lược và quản lý rủi ro. Vậy, cần chuẩn bị những gì để có thể tự tin bước vào thị trường chứng khoán?
Ngay sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu từng bước một, bắt đầu từ những kiến thức cơ bản nhất.
Thứ 1. Bạn cần chuẩn bị Kiến thức cơ bản về đầu tư chứng khoán
- Các bạn phải hiểu rõ các Khái niệm về chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, quỹ ETF, chỉ số chứng khoán.
– Khi bạn mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông và có quyền hưởng lợi nhuận (cổ tức) cũng như quyền tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty.
– Trái phiếu là một loại chứng khoán nợ, trong đó bạn cho một tổ chức (nhà nước hoặc doanh nghiệp) vay tiền và đổi lại, tổ chức này cam kết trả lại số tiền gốc kèm theo lãi suất trong một khoảng thời gian nhất định. Trái phiếu an toàn hơn cổ phiếu nhưng lợi nhuận thường thấp hơn.
– Quỹ ETF (Exchange-Traded Fund)
Quỹ ETF là quỹ đầu tư mô phỏng một chỉ số chứng khoán cụ thể, cho phép nhà đầu tư mua một danh mục đa dạng các cổ phiếu hoặc trái phiếu thông qua một mã chứng khoán duy nhất. Đầu tư vào ETF giúp đa dạng hóa rủi ro và dễ tiếp cận nhiều loại tài sản.
- Ví dụ Quỹ ETF mô phỏng chỉ số VN-Index, khi bạn mua một chứng chỉ quỹ ETF này, bạn đồng thời sở hữu phần trăm của tất cả các cổ phiếu trong VN-Index.
– Chỉ số chứng khoán là chỉ số đo lường hiệu suất của một nhóm cổ phiếu trên thị trường. Nó phản ánh sự biến động giá của các cổ phiếu trong chỉ số đó và thường được sử dụng để đánh giá sức khỏe của thị trường chung. Ví dụ chỉ số Vnindex đại diện cho các cp giao dịch trên sở GDCK HCM; chỉ số HNXindex và upcom index đại diện cho các cp giao dịch trên Sở GDCK HN.
- Các bạn phải Hiểu rõ về Hoạt động của thị trường chứng khoán:
HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM): Là sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất Việt Nam, nơi niêm yết và giao dịch cổ phiếu của các công ty lớn và có vốn hóa cao.
HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội): Là sàn giao dịch nhỏ hơn HOSE, nơi giao dịch cổ phiếu của các công ty vừa và nhỏ. Ngoài ra, HNX cũng là nơi giao dịch trái phiếu chính phủ và các sản phẩm phái sinh.
Giá cổ phiếu trên sàn giao dịch thay đổi liên tục dựa trên cung và cầu. Nếu có nhiều người mua hơn người bán, giá sẽ tăng. Ngược lại, nếu nhiều người bán hơn người mua, giá sẽ giảm. Các yếu tố như tình hình kinh doanh của công ty, tin tức kinh tế, chính trị và lãi suất đều ảnh hưởng đến biến động giá cổ phiếu.
- Các bạn cũng cần phải Hiểu rõ về Các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu:
– Khi lãi suất tăng, chi phí vay mượn tăng, làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp, dẫn đến giá cổ phiếu giảm. Ngược lại, lãi suất thấp có thể khuyến khích đầu tư và làm tăng giá cổ phiếu.
– Kết quả báo cáo tài chính là yếu tố quan trọng trong việc xác định sức khỏe tài chính của công ty. Một báo cáo tài chính tích cực có thể làm tăng giá cổ phiếu.
– Các yếu tố như tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng GDP, và lạm phát có ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư và quyết định đầu tư vào cổ phiếu.
– Các biến động chính trị như bầu cử, chính sách chính phủ, và các sự kiện toàn cầu có thể tác động lớn đến tâm lý thị trường và giá cổ phiếu.
Thứ 2. Các bạn cần Xác định mục tiêu tài chính và lập kế hoạch tài chính cá nhân trước khi đầu tư
1. Đặt mục tiêu tài chính cá nhân
- Trước khi bắt đầu đầu tư, việc xác định rõ mục tiêu tài chính giúp bạn tạo ra chiến lược phù hợp và giữ vững tâm lý trong suốt quá trình đầu tư. Một mục tiêu rõ ràng sẽ là kim chỉ nam để bạn đưa ra các quyết định chính xác và tránh bị phân tâm bởi các yếu tố ngắn hạn.
- Mục tiêu tài chính cảu bạn là dài hạn hay ngắn hạn:
- Nếu mục tiêu của bạn là tích lũy tài sản trong nhiều năm (ví dụ: chuẩn bị cho việc mua nhà, nghỉ hưu), bạn nên hướng đến các khoản đầu tư an toàn, có thể chấp nhận một phần rủi ro cao hơn để nhận lợi nhuận lâu dài.
- Nếu bạn muốn kiếm lợi nhuận nhanh chóng trong vài tháng hoặc một năm, bạn có thể tập trung vào các chiến lược giao dịch ngắn hạn, nhưng điều này đi kèm với rủi ro cao hơn.
2. Quyết định số tiền đầu tư
- Xác định nguồn tiền đầu tư: Chỉ sử dụng số tiền bạn có thể chấp nhận rủi ro, tức là khoản tiền mà nếu mất đi, cuộc sống của bạn vẫn không bị ảnh hưởng quá nhiều. Không nên vay mượn hoặc sử dụng tiền tiết kiệm khẩn cấp để đầu tư chứng khoán.
- Nguyên tắc đầu tư an toàn: “Không bao giờ đầu tư toàn bộ tài sản của mình vào chứng khoán.” Đầu tư nên bắt đầu từ một tỷ lệ vừa phải so với tổng tài sản của bạn, ví dụ: 30-50%. Điều này giúp bạn học hỏi từ kinh nghiệm mà không gặp quá nhiều rủi ro.
- Dự phòng tài chính: Trước khi đầu tư, bạn cần đảm bảo có một quỹ dự phòng tài chính đủ để trang trải ít nhất 6 tháng chi phí sinh hoạt. Điều này sẽ giúp bạn không phải rút vốn đầu tư khi gặp khó khăn tài chính.
3. Phân bổ tài sản
- Nguyên tắc phân bổ tài sản: Để đầu tư hiệu quả, bạn không nên dồn hết vốn vào một loại tài sản hay một cổ phiếu duy nhất. Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư giúp giảm thiểu rủi ro khi thị trường biến động.
- Tỷ lệ phân bổ tài sản: Tùy thuộc vào độ tuổi và khẩu vị rủi ro, bạn có thể áp dụng các chiến lược như:
- Công thức 100 trừ đi tuổi: Số tuổi của bạn sẽ quyết định tỷ lệ cổ phiếu và trái phiếu. Ví dụ, nếu bạn 30 tuổi, bạn có thể phân bổ 70% vào cổ phiếu và 30% vào trái phiếu.
- Phân bổ dựa trên mục tiêu: Nếu bạn đầu tư cho mục tiêu dài hạn như nghỉ hưu, tỷ lệ cổ phiếu có thể cao hơn. Ngược lại, nếu bạn chỉ muốn đầu tư ngắn hạn, tỷ lệ trái phiếu và tiền mặt sẽ lớn hơn.
Thứ 3. Bạn cần Lựa chọn phong cách đầu tư
Khi bước vào thị trường chứng khoán, một trong những quyết định quan trọng đầu tiên bạn cần làm là lựa chọn phong cách đầu tư phù hợp với bản thân. Có rất nhiều phong cách đầu tư khác nhau, mỗi phong cách sẽ dựa trên mục tiêu tài chính, khẩu vị rủi ro và thời gian bạn muốn dành cho việc đầu tư. Dưới đây là những phong cách chính mà bạn có thể lựa chọn:
1. Đầu tư dài hạn hay giao dịch ngắn hạn?
Đầu tư dài hạn:
Là phong cách giữ cổ phiếu trong thời gian dài, thường từ vài năm trở lên. Các nhà đầu tư dài hạn kỳ vọng vào tiềm năng phát triển của doanh nghiệp và tăng trưởng giá trị cổ phiếu theo thời gian. Phong cách này phù hợp cho những người muốn xây dựng tài sản từ từ và sẵn sàng chờ đợi để thấy lợi nhuận từ các khoản đầu tư của mình.
- Ưu điểm:
- Ít tốn thời gian theo dõi thị trường hàng ngày.
- Tận dụng sức mạnh của lãi kép, khi cổ phiếu tăng trưởng và cổ tức được tái đầu tư.
- Giảm thiểu rủi ro do biến động ngắn hạn của thị trường.
- Nhược điểm:
- Cần kiên nhẫn và chấp nhận biến động giá trong ngắn hạn.
- Phụ thuộc nhiều vào tiềm năng tăng trưởng lâu dài của doanh nghiệp.
Giao dịch ngắn hạn:
Đối lập với đầu tư dài hạn, giao dịch ngắn hạn (hay còn gọi là trading) là việc mua và bán cổ phiếu trong thời gian ngắn, có thể vài ngày hoặc tuần. Nhà giao dịch ngắn hạn cố gắng tận dụng các biến động giá nhỏ để kiếm lời nhanh chóng.
- Ưu điểm:
- Có thể thu được lợi nhuận nhanh nếu dự đoán đúng xu hướng giá.
- Tận dụng được nhiều cơ hội thị trường do biến động giá liên tục.
- Nhược điểm:
- Tốn thời gian theo dõi thị trường và đòi hỏi nhiều kỹ năng phân tích.
- Rủi ro cao do biến động giá trong ngắn hạn.
- Chi phí giao dịch cao (phí môi giới, thuế…).
2. Các phương pháp đầu tư phổ biến
Đầu tư giá trị
Là phương pháp mà nhà đầu tư tìm kiếm các cổ phiếu bị định giá thấp hơn giá trị thực của chúng. Nhà đầu tư giá trị tin rằng thị trường đôi khi đánh giá sai về giá trị của một công ty và sẵn sàng mua cổ phiếu khi giá thấp hơn so với giá trị nội tại của doanh nghiệp. Phong cách này dựa trên việc phân tích cơ bản và đánh giá kỹ lưỡng tình hình tài chính của công ty.
- Người nổi tiếng theo phong cách này: Warren Buffett là một trong những nhà đầu tư giá trị nổi tiếng nhất thế giới.
- Ưu điểm:
- Ít bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hạn của thị trường.
- Đầu tư dựa trên giá trị thực tế, không bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông.
- Nhược điểm:
- Cần thời gian để giá cổ phiếu phản ánh đúng giá trị thật.
- Yêu cầu khả năng phân tích và đánh giá tài chính mạnh mẽ.
Đầu tư tăng trưởng:
Đầu tư tăng trưởng là việc tập trung vào các công ty có tiềm năng phát triển vượt bậc trong tương lai. Các nhà đầu tư tăng trưởng chấp nhận rủi ro cao hơn để có được lợi nhuận lớn từ việc công ty tăng trưởng mạnh mẽ. Cổ phiếu tăng trưởng thường không trả cổ tức vì công ty sẽ tái đầu tư lợi nhuận vào việc mở rộng.
- Người nổi tiếng theo phong cách này: Peter Lynch, nhà quản lý quỹ nổi tiếng.
- Ưu điểm:
- Tiềm năng sinh lời cao khi đầu tư vào các công ty có tốc độ tăng trưởng nhanh.
- Cơ hội đầu tư vào các lĩnh vực mới và sáng tạo như công nghệ, y tế, năng lượng sạch.
- Nhược điểm:
- Rủi ro cao vì cổ phiếu tăng trưởng thường có mức biến động giá lớn.
- Đôi khi giá cổ phiếu có thể được định giá quá cao so với tiềm năng thực tế của công ty.
Giao dịch theo phân tích kỹ thuật
Phương pháp này dựa vào việc phân tích biểu đồ giá và các chỉ báo kỹ thuật để dự đoán xu hướng giá trong tương lai. Nhà giao dịch sử dụng các công cụ như đường trung bình động (MA), chỉ báo RSI, MACD, Bollinger Bands… để xác định thời điểm mua và bán cổ phiếu ngắn hạn.
- Ưu điểm:
- Có thể xác định điểm vào và ra nhanh chóng dựa trên xu hướng và mẫu hình giá.
- Phù hợp với giao dịch ngắn hạn, tận dụng được nhiều cơ hội từ sự biến động của thị trường.
- Nhược điểm:
- Không xem xét đến các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp, mà chủ yếu dựa vào hành vi giá và khối lượng giao dịch.
- Đòi hỏi kinh nghiệm và thời gian để phân tích biểu đồ, điều này có thể khó khăn đối với nhà đầu tư mới.
Tóm tắt và gợi ý
- Nếu bạn là người thích ổn định và không có thời gian theo dõi thị trường hàng ngày: Đầu tư dài hạn với phương pháp đầu tư giá trị hoặc tăng trưởng sẽ là lựa chọn tốt.
- Nếu bạn là người năng động, sẵn sàng chấp nhận rủi ro và có thời gian nghiên cứu biểu đồ: Giao dịch ngắn hạn hoặc đầu tư theo phân tích kỹ thuật có thể phù hợp.
Việc lựa chọn phong cách đầu tư không chỉ phụ thuộc vào mục tiêu tài chính mà còn liên quan đến tính cách và sự hiểu biết của bạn về thị trường. Điều quan trọng là chọn phương pháp mà bạn cảm thấy thoải mái và có thể kiên trì theo đuổi trong thời gian dài.
Thứ 4. Bạn cần trang bị kiến thức về phân tích thị trường như phân tích cơ bản và kỹ thuật
1. Phân tích cơ bản
Phân tích cơ bản là phương pháp đánh giá giá trị thực của một doanh nghiệp dựa trên tình hình tài chính, tiềm năng tăng trưởng và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Đây là công cụ chính giúp nhà đầu tư dài hạn xác định cổ phiếu có đang bị định giá thấp hơn so với giá trị thực hay không.
Các chỉ số tài chính quan trọng:
- Chỉ số PE: Đây là chỉ số đo lường giá cổ phiếu so với thu nhập ròng của công ty. PE cho biết bạn sẵn sàng trả bao nhiêu cho mỗi đồng lợi nhuận của công ty. Một PE cao có thể cho thấy cổ phiếu đang được định giá cao hoặc nhà đầu tư kỳ vọng vào tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.
- Chỉ số PB: Chỉ số này so sánh giá trị thị trường của cổ phiếu với giá trị sổ sách (tài sản thuần) của công ty. PB dưới 1 thường cho thấy cổ phiếu đang bị định giá thấp so với tài sản thực của nó.
- Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE): Đây là chỉ số đo lường khả năng sinh lời trên vốn chủ sở hữu của công ty. ROE cao cho thấy công ty đang sử dụng vốn hiệu quả để tạo ra lợi nhuận cho cổ đông.
Ví dụ:
- Khi đọc báo cáo tài chính của một công ty sản xuất, bạn có thể thấy doanh thu và lợi nhuận đang tăng trưởng đều qua các năm, chỉ số PE ở mức hợp lý, và ROE cao hơn so với các công ty cùng ngành. Điều này cho thấy công ty có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ và quản lý tài chính hiệu quả, có thể là một lựa chọn tốt cho đầu tư dài hạn.
2. Phân tích kỹ thuật
Phân tích kỹ thuật là phương pháp dựa trên việc phân tích biểu đồ giá, khối lượng giao dịch và các chỉ báo kỹ thuật để dự đoán xu hướng giá trong tương lai. Đây là công cụ được các nhà giao dịch ngắn hạn ưa chuộng nhằm xác định thời điểm mua hoặc bán cổ phiếu.
Các công cụ phân tích phổ biến:
- Đường trung bình động: Là chỉ báo thể hiện xu hướng giá trung bình của cổ phiếu trong một khoảng thời gian nhất định.
- Chỉ báo RSI Đây là chỉ báo dao động giúp đo lường sức mạnh hoặc độ yếu của giá cổ phiếu dựa trên các thay đổi giá gần đây.
- Chỉ báo MACD: Là một chỉ báo kỹ thuật sử dụng sự kết hợp của hai đường trung bình động để dự đoán sự thay đổi trong xu hướng giá.
Ví dụ:
- Khi quan sát biểu đồ giá của một cổ phiếu, bạn thấy đường MA dài hạn (200 ngày) đang đi lên, điều này cho thấy xu hướng tăng dài hạn vẫn đang diễn ra. Đồng thời, chỉ báo RSI cho thấy cổ phiếu đang ở vùng quá mua (overbought), vì vậy bạn có thể chờ đợi để mua khi cổ phiếu điều chỉnh về mức hợp lý hơn.
Cách kết hợp cả hai phương pháp:
- Kết hợp phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư toàn diện hơn. Ví dụ, bạn có thể sử dụng phân tích cơ bản để xác định các cổ phiếu có tiềm năng dài hạn, sau đó sử dụng phân tích kỹ thuật để xác định thời điểm mua vào hoặc bán ra phù hợp.
- Ví dụ:
- Bạn sử dụng phân tích cơ bản để nhận thấy một công ty có ROE cao, PE và PB ở mức hợp lý, báo cáo tài chính mạnh mẽ. Sau đó, bạn dùng phân tích kỹ thuật để xem xét biểu đồ giá và nhận ra cổ phiếu đang trong xu hướng tăng ổn định, nhưng RSI đang cho thấy dấu hiệu quá mua. Do đó, bạn có thể chờ đợi một đợt điều chỉnh giá trước khi quyết định mua vào.
Thứ 5 là Chọn công ty chứng khoán và mở tài khoản
- Lựa chọn công ty chứng khoán: “Hãy chọn một công ty uy tín, phí giao dịch thấp và cung cấp nhiều công cụ hỗ trợ nhà đầu tư.” Bạn nên chọn công ty chứng khoán thuộc top 10 thị phần môi giới để mở tk. Ảnh cụ thể.
- Cách mở tài khoản: Bạn hoàn toàn có thể mở tài khoản online trên website hoặc app của công ty chứng khoán đó.
- Tìm hiểu về các nền tảng giao dịch trực tuyến của công ty chứng khoán nơi bạn chọn mở tài khoản.
Thứ 6 là bạn cần biết Quản lý rủi ro và giữ tâm lý đầu tư vững vàng
1. Quản lý rủi ro
Quản lý rủi ro là quá trình nhận diện, phân tích và giảm thiểu những rủi ro tiềm ẩn trong đầu tư. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tài sản mà còn tạo điều kiện để bạn có thể đầu tư một cách tự tin hơn.
Chiến lược quản lý rủi ro:
- Đặt lệnh cắt lỗ
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư:
- Giải thích: Đa dạng hóa nghĩa là phân bổ tài sản của bạn vào nhiều ngành khác nhau.
- Ví dụ: Nếu bạn đầu tư vào 5 cổ phiếu trong các lĩnh vực khác nhau (công nghệ, y tế, tiêu dùng, năng lượng, và bất động sản), nếu một lĩnh vực gặp khó khăn, các lĩnh vực khác vẫn có thể giúp bạn bảo toàn vốn.
- Sử dụng quỹ ETF
- Quỹ ETF là một sản phẩm đầu tư cho phép bạn mua cổ phần của một danh mục cổ phiếu hoặc trái phiếu mà không cần phải mua từng tài sản riêng lẻ. Điều này giúp bạn dễ dàng đa dạng hóa danh mục đầu tư với chi phí thấp.
- Ví dụ: Thay vì mua từng cổ phiếu của 10 công ty trong lĩnh vực công nghệ, bạn có thể đầu tư vào một quỹ ETF chuyên về công nghệ, tự động giúp bạn đa dạng hóa và giảm thiểu rủi ro.
2. Tâm lý đầu tư vững vàng là điều khó tạo dựng nhất trong mỗi cá nhân nhà đầu tư
Bạn phải luôn luôn Chuẩn bị tinh thần để đối mặt với biến động thị trường.
- Biến động mạnh là điều đương nhiên trên TT: Thị trường chứng khoán thường xuyên có sự biến động, và việc giá cổ phiếu tăng giảm là điều bình thường. Điều quan trọng là bạn cần chuẩn bị tâm lý để đối mặt với những biến động này mà không hoảng loạn. Bạn cũng nên chuẩn bị sẵn tâm lý cho việc trả học phí cho thị trường, thua lỗ là việc bình thường trong một giai đoạn nào đó.
- Tránh bị cuốn theo cảm xúc: Cảm xúc như sợ hãi và tham lam có thể dẫn đến quyết định bốc đồng. Việc phát triển một tư duy đầu tư bình tĩnh và kiên nhẫn sẽ giúp bạn tránh những sai lầm nghiêm trọng.
Bạn cần Tập trung vào kế hoạch đầu tư dài hạn:
- Lập kế hoạch rõ ràng: Có một kế hoạch đầu tư cụ thể giúp bạn tập trung vào các mục tiêu tài chính dài hạn thay vì bị ảnh hưởng bởi những thông tin ngắn hạn và biến động hàng ngày.
- Tránh thông tin nhiễu loạn: Trong thời đại thông tin hiện nay, có rất nhiều nguồn tin tức và phân tích thị trường có thể gây hoang mang. Hãy chọn lọc thông tin từ các nguồn uy tín và tập trung vào những gì bạn đã nghiên cứu.
Lưu ý cho người mới:
- Tránh những sai lầm phổ biến:
- Mua bán theo đám đông: Đừng chỉ vì thấy người khác mua bán mà làm theo. Hãy nghiên cứu và đưa ra quyết định dựa trên phân tích của riêng bạn.
- Không nghiên cứu kỹ trước khi đầu tư: Đầu tư mà không có hiểu biết có thể dẫn đến rủi ro lớn. Hãy luôn tìm hiểu kỹ về công ty, lĩnh vực và tình hình tài chính trước khi quyết định đầu tư.
Lời kết
Trên hành trình đầu tư chứng khoán, sự chuẩn bị kỹ càng chính là chìa khóa giúp bạn mở ra cánh cửa thành công. Nhưng hãy nhớ rằng, không có phương pháp nào đảm bảo chiến thắng 100%, quan trọng là bạn luôn sẵn sàng học hỏi và thích nghi với thị trường đầy biến động. Nếu bạn đã nắm vững các yếu tố mình vừa chia sẻ, bạn đang tiến một bước dài trên con đường trở thành nhà đầu tư thông minh và hiệu quả.
Hạnh phúc là sẻ chia – Học hỏi để không ngừng tiến bộ.
Điện thoại/Zalo: 0383-444-333
Youtube: GIẢI MÃ THỊ TRƯỜNG
